Döner, falafel, kebap, sabih, hatta humus ve daha yüzlerce İsrail yemeğine lezzet katan, sofranın asıl yıldızını anlatmadan olmaz tabi ki: Tahin.
Verilere göre dünyada en çok tüketilen sosu olan ketçapın tahtını, İsrail’de, yerinden eden ‘tahin’, basit hazırlanışı, kıvamı ve sofradaki diğer lezzetlere uyumuyla İsrail mutfağının vazgeçilmezlerinin başında geliyor. Yapımında kullanılan susam cinsine göre farklı yoğunluk ve renkleri bulunan tahinin, açık sarı tam susam tohumundan yapılan türü İsrail’de en çok tüketileni.
Tahinin ana maddesi olan susama ilk kez, M.Ö. 5 binli yıllarda Hindistan’da rastlanmasına karşın, bugünkü bildiğimiz şekliyle tahinin ilk kez Doğu Akdeniz ile Irak arasındaki bölgede M.Ö. 40. ve 30. yüzyıllarda üretildiği tespit edilmiş. Antik Yunanlı tarihçi Herodot’a göre, M.Ö. 3500 yıllarında, bolca susam yetiştirilen Mezopotamya’da tahin “tanrıların yağı” olarak biliniyormuş.
Semitik kökenli bir isim olan `tahin`, anlam olarak “öğütülmüş” demek. Ve dünyadaki hemen hemen tüm dillerde benzer şekilde telaffuz edilmekte: Arapça “tahina”, İbranice “thina”, İngilizce “tahini” olarak geçmekte.
İsrail ve diğer Ortadoğu mutfaklarında öğütülmüş susam, sarmısak, limon suyu ve tuz ile yapılan tahin, sos olarak kullanılırken , dünyanın diğer bölgelerinde farklı tarif ve tatlar sunacak şekilde hazırlanmakta. İran’da tahin, yumurta akı ve şekerle yapılan “halvarde” denilen tatlı yiyecekte kullanılırken; Türkiye’de tahin, pekmez ile karışıtırılıp ekmek banılarak yenilen bir kahvaltı tatlısı olarak sunulmakta. Irak’ta benzer şekilde tahin, nar şurubu ile karıştırılıp tatlı olarak servis edilmekte. Tahin ayrıca, bilinen tatlı ‘tahin helvası’nın ana maddesini teşkil etmekte. Yunanistan’da tahin suvlaki denilen pide ile servis edilirken, Ermeni mutfağında lahmacun benzeri pideye sos olarak sunulmakta ve bu liste bu şekilde uzayıp gitmekte.
B1, B3 ve B9 vitaminlerinin yanı sıra, fosfor, çinko, demir ve magnezyum açısından zengin olan tahinin 100 gramı 592 kalori içermekte.
Afiyet olsun!
Comments